سبزیجات ارگانیک سالم، خوشمزه و بدون استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی یا آفت‌کش‌ها پرورش داده می‌شوند، اما ممکن است خرید آن‌ها هزینه‌بر باشد. بنابراین، اگر حتی یک متر مربع زمین خالی دارید، بیایید یاد بگیریم چگونه یک باغچه‌ی سبزیجات ارگانیک بسازیم.
اگر از قبل باغبانی کرده‌اید، برخی از اصول باغبانی ارگانیک مشابه باغبانی معمولی هستند. برای مثال، سبزیجات را در محلی بکارید که روزانه حداقل ۶ ساعت نور خورشید دریافت کند (۸ تا ۱۰ ساعت حتی بهتر است). همچنین، چون همه‌ی باغ‌ها نیاز به آبیاری منظم دارند، مطمئن شوید که یک شیر آب و شلنگی دارید که به تمام بخش‌های باغچه‌ی شما برسد.
اگر تجربه‌ی باغبانی ندارید، باز هم می‌توانید از مزایای یک باغچه‌ی ارگانیک خانگی بهره‌مند شوید. کافی است این نکات را در مورد خاک، مالچ، کود، گیاهان همراه و سایر روش‌های باغبانی رعایت کنید تا یک باغچه‌ی سبزیجات ارگانیک بسازید.
شروع با خاک و مالچ ارگانیک
برای داشتن یک باغچه‌ی سبزیجات ارگانیک سالم، باید با خاک سالم شروع کنید. مهم‌ترین عنصر در خاک، مواد آلی مانند کود حیوانی، پیت ماس یا کمپوست است. کمپوست بهترین گزینه است زیرا حاوی میکروارگانیسم‌های تجزیه‌شده از گیاهان قبلی است که مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را تأمین می‌کنند.
می‌توانید یک توده‌ی کمپوست خانگی ایجاد کنید یا کمپوست بسته‌بندی‌شده از مراکز باغبانی خریداری کنید. برای کاهش رشد علف‌های هرز، یک لایه‌ی ۲ تا ۵ سانتی‌متری مالچ روی خاک پخش کنید. این لایه مانع از رسیدن نور خورشید به بذرهای علف‌های هرز شده و از جوانه زدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. مالچ همچنین از انتقال بیماری‌های قارچی به برگ‌های گیاهان جلوگیری کرده و به تدریج مواد مغذی به خاک اضافه می‌کند. از مالچ‌های ارگانیک مانند کاه، پوسته‌ی کاکائو یا روزنامه‌ی بدون جوهر استفاده کنید.
استفاده از کود ارگانیک
کوددهی به سبزیجات باعث رشد سریع‌تر و تولید محصول بیشتر می‌شود. انواع کود ارگانیک شامل کود حیوانی پوسیده از حیوانات گیاه‌خوار (مانند خرگوش، اسب، گوسفند و مرغ) و کودهای بسته‌بندی‌شده‌ی ارگانیک است که در مراکز باغبانی موجود هستند.
نکته: اگر خاک شما از قبل غنی است، نیازی به استفاده از کود ندارید. مصرف بیش از حد کود می‌تواند رشد بیش از حد برگ‌ها را تحریک کند که آفات را جذب می‌کند.
نکات خرید نشا (نهال کوچک)
هنگام خرید نشا، گیاهانی را انتخاب کنید که رنگ طبیعی و سالمی داشته باشند و برگ‌های زرد یا پژمرده نداشته باشند. همچنین، هنگام خرید، گیاه را به آرامی از گلدان خارج کنید تا از سلامت و توسعه‌ی ریشه‌های آن مطمئن شوید. از خرید گیاهانی که در حال گل‌دهی هستند خودداری کنید. اگر مجبور به خرید چنین گیاهانی شدید، قبل از کاشت، گل‌ها و غنچه‌های آن‌ها را بچینید تا انرژی گیاه به جای گل‌دهی، صرف رشد ریشه‌ها شود.
باغچه‌های مرتفع (Raised Beds) در باغبانی ارگانیک
باغچه‌های مرتفع کنترل بیشتری روی خاک و شرایط رشد گیاهان به شما می‌دهند و همچنین کار باغبانی را آسان‌تر می‌کنند. هنگام ساخت باغچه‌های مرتفع، عرض آن را حداکثر ۱۲۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید تا بتوانید به راحتی بدون پا گذاشتن روی خاک، گیاهان را هرس یا برداشت کنید.
همچنین، عمق ریشه‌ی سبزیجات مختلف را در نظر بگیرید. برخی از سبزیجات مانند کلم بروکلی، کلم و پیاز، ریشه‌های سطحی دارند، در حالی که گیاهانی مانند مارچوبه، کدو تنبل و سیب‌زمینی شیرین، به عمق ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متری خاک نیاز دارند.
تناوب زراعی (Crop Rotation)
برای جلوگیری از بیماری‌های گیاهی، از کاشت گیاهان هم‌خانواده در یک محل برای چند سال متوالی خودداری کنید. دو گروه اصلی که باید به آن‌ها توجه کنید:
- خانواده‌ی گوجه‌فرنگی (گوجه‌فرنگی، فلفل، سیب‌زمینی، بادمجان)
- خانواده‌ی کدو (کدو، خیار، هندوانه، کدو تنبل)
کاشت این گیاهان در قسمت‌های مختلف باغ در هر سال به کاهش بیماری‌ها و حفظ مواد مغذی خاک کمک می‌کند.
چگونه علف‌های هرز را از بین ببریم؟
علف‌های هرز به سرعت رشد می‌کنند، پس باید به طور منظم وجین شوند. بهترین روش این است که علف‌های هرز را پس از بارندگی یا آبیاری، از ریشه خارج کنید.
دو روش رایج برای کندن علف‌های هرز:
- کشیدن از پایه‌ی ساقه همراه با ریشه
- استفاده از ابزار وجین مانند چاقوی باغبانی یا بیلچه برای بیرون کشیدن سیستم ریشه‌ای
چرا باید علف‌های هرز را زود از بین برد؟
- آن‌ها با گیاهان شما برای جذب آب و مواد مغذی رقابت می‌کنند.
- برخی آفات را جذب می‌کنند که می‌توانند بیماری‌ها را از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل کنند.
تمیز نگه داشتن باغچه
برگ‌های مرده و پوسیده محلی مناسب برای رشد بیماری‌هایی مانند زنگ و لکه‌های قارچی هستند. حداقل هفته‌ای یک‌بار باغچه را بررسی کرده و برگ‌های آلوده را از بین ببرید. برگ‌های بیمار را در زباله بریزید و از افزودن آن‌ها به کمپوست خودداری کنید.
آبیاری صحیح و تأمین جریان هوای مناسب
برگ‌های خیس به‌ویژه در بعدازظهر یا شب، محیط مناسبی برای رشد بیماری‌هایی مانند سفیدک سطحی فراهم می‌کنند. برای جلوگیری از این مشکل:
- از آبیاری قطره‌ای یا شیلنگ‌های مخصوص آبیاری استفاده کنید تا آب مستقیماً به ریشه‌ها برسد.
- بین گیاهان فاصله‌ی کافی را رعایت کنید تا هوا در میان آن‌ها جریان داشته باشد.
بهترین گیاهان برای جذب حشرات مفید
برای جذب زنبورها (برای گرده‌افشانی) و کفشدوزک‌ها و آخوندک‌ها (برای کنترل آفات)، این گل‌ها را در اطراف باغچه‌ی خود بکارید:
- گل گندم (Bachelor’s Button)
- گل عنکبوتی (Cleome)
- کاسنی (Cosmos)
- سوسن چشم‌سیاه (Black-eyed Susan)
- دیزی (Daisy)
- گل همیشه‌بهار (Marigold)
- گل لادن (Nasturtium)
- اکیناسه (Purple Coneflower)
- سالویا (Salvia)
- آفتابگردان (Sunflower)
- گیاه بومادران (Yarrow)
- گل آهاری (Zinnia)
جمع‌بندی
پرورش یک باغچه‌ی سبزیجات ارگانیک یک روش لذت‌بخش و مفید برای تأمین غذای سالم است. مهم‌ترین اصل در باغبانی ارگانیک، تمرکز بر بهبود خاک و حفظ سلامت آن است. با رعایت این اصول، می‌توانید در طول سال محصولات ارگانیک تازه داشته باشید.
برای مطالب بیشتر وبلاگ نیمگل را مشاهده نمائید.
